De meeste kunstenaars moeten wachten tot honderd jaar na hun dood, alvorens op te kunnen draven voor hun herdenking. Louis Paul Boon (1912-1979), net twintig jaar dood, wordt nu al geëerd met een tentoonstelling, een boek en een stadswandeling door Aalst, z'n geboorteplaats. Niemand heeft echter oog voor zijn stripactiviteiten.

Meneer Johan is hot. Na voorpublicatie in wijlen Sjosji/Striparazzi verschenen de pagina's van het vierde album Stil geluk (winnaar Alph-Art '99) deze zomer groot en in kleur in Het Parool. Tijdens de Stripdagen in 's-Hertogenbosch wonnen de vier albums van Meneer Johan, die uitgeverij Oog & Blik gelijktijdig had uitgebracht, tezamen de jaarprijs voor de beste buitenlandse strip. De auteurs Philippe Dupuy (1960) en Charles Berberian (1959) blijven er koel onder.

Beeldende kunst, literatuur, kunstnijverheid, muziek, dans, theater, film, fotografie, strips...: in het rijtje kunsten staat het stripverhaal als de Negende Kunst aangeduid. Maar wat is haar verwantschap met die overige kunstvormen? Hoe beïnvloeden deze kunstrichtingen het medium strip en wat is de invloed van het beeldverhaal op die andere kunsten? Tijd voor een inventarisatie van deze artistieke kruisbestuivingen.

De strips, waarmee ik in de jaren vijftig ben opgegroeid, gelden vandaag als triviaal, vol clichés en stereotypen. De maker ervan, Hansrudi Wäscher, was zeker geen geweldige tekenaar. Zijn series, die hij in ijltempo maakte, hadden geen tijdloze kwaliteit. Toch waardeer ik hem, en niet alleen omdat hij met strips als Sigurd, Nick, Falk en Tibor mijn kinderlijke fantasieën prikkelden.

De Stripdagen grepen dit jaar voor het eerst plaats in Den Bosch. Sommige bezoekers vonden de Brabanthallen te groot en misten de sfeer van het oude honk, het Turfschip in Breda. Anderen waren zeer te spreken over de frisse uitstraling in vergelijking met het uitgeleefde 'Turfschap'. Organisator Het Stripschap kan in ieder geval terugkijken op een geslaagde doorstart. De Stripdagen 2000 in Den Bosch staan volgend jaar gepland voor 23 en 24 september.

Het tweede deel van de strip Adolf - Äch bin schon wieder da!! - verscheen onlangs in Duitsland. De omstreden, maar razendpopulaire strip is van de hand van rasprovocateur Walter Moers. Zijn credo luidt: 'Grappen over Hitler mogen niet, maar moeten!'.

Dat Hans Kresse, tekenaar van de befaamde strip Eric de Noorman, zich ooit heeft toegelegd op het tekenen van Indonesiërs en Japanners, zal menigeen onbekend zijn. Kresse illustreerde de dichtbundel Indonesisch dossier van G.L. Tichelman. Stripwinkel Fantasia heeft de bundel herdrukt.

Augustus 1999. Het regent in Amsterdam. Peter de Wit zit alleen in de studio. De collega's zijn op vakantie. Zelf is De Wit net terug uit Frankrijk. Deze week hoeft hij nog niet aan Sigmund-stroken te werken, want hij heeft voor zijn vertrek een afdoende voorraad opgebouwd. Een deejay brengt via een radio zijn plastic vrolijkheid. Verder gebeurt er niets. Niet bepaald de ambiance die je verwacht bij de kersverse winnaar van de Stripschapprijs 1999.

In het afgelopen decennium is de Finse stripscene meer dan ooit veranderd. Nooit eerder verschenen er zoveel beeldromans van Finse makelij. Sterker nog, in de afgelopen jaren kwamen meer strips van eigen bodem dan vertalingen op de markt. Een andere goede ontwikkeling is dat alle grote kranten en de meeste tijdschriften voornamelijk Finse strips publiceren. Nog niet zo lang geleden - pakweg zes, zeven jaar terug - was de situatie heel wat slechter en werden alleen internationale kaskrakers geaccepteerd. Maar met het jaar worden er meer Finse stripmakers gesubsidieerd door de staat of door speciale fondsen. Het probleem is echter dat het bedrag per persoon gering is en dat onafhankelijke kunst bedrijven met een beurs lastig is.

Veel landen hebben een eigen Asterix-album. Maar er zijn er ook die het zonder moeten stellen. Ons land behoort tot deze ongelukkigen. Maar welke landen hebben eigenlijk recht op een album en zouden zulke omissies goed gemaakt kunnen worden? Laten we, om Albert Uderzo een handje te helpen, een aantal zaken op een rij zetten.

Strips en kranten houden niet zo van elkaar. De gemiddelde dagbladredactie, vooral de regionale, maakt zeer spaarzaam gebruik van illustratoren. En illustratoren die ook strips maken, mogen hun kunstje vaak alleen vertonen tussen het weerbericht, een recept van de dag en de land- en tuinbouwberichten. Zo niet Gazet van Antwerpen, die onder de naam 'Operatie Illustratie' een dertigtal tekenaars van uitgeverij Dupuis uitnodigde om een hele editie vol te tekenen. Geen foto's dus in de krant van 1 juli 1999, maar een dagblad met louter en alleen illustraties van striptekenaars. De lezers waren enthousiast: de losse verkoop steeg met maar liefst 20% en vooral het jongere lezerspubliek pakte de krant uit de schappen. Andere lezers, vooral van de oude stempel, vonden het maar raar, zo'n 'mannekensblad', verwijzend naar de geïllustreerde Vlaamse volksbladen uit het begin van deze eeuw. In dit archief een selectie van de fraaiste en meest verrassende resultaten.

De oudste strip die een gemiddelde stripliefhebber in zijn of haar kast zal hebben staan, is misschien Little Nemo of Krazy Kat, strips die rond de eeuwwisseling gemaakt werden voor grote Amerikaanse kranten. Vooral de afgelopen jaren werd op festivals, congressen en tentoonstellingen teruggeblikt op het zogenaamde honderdjarig bestaan van het beeldverhaal. In die context werd de Amerikaanse strip The Yellow Kid veelvuldig genoemd als 'eerste strip'. Het boek Forging a new medium, verschenen bij VUB University Press, maakt al gauw duidelijk dat de mythevorming rond The Yellow Kid als eerste stripfiguur stof tot discussie is...

Na XIII en Largo Winch dook in 1995 een vergelijkbare avonturier op: Luka. Schijnbaar moeiteloos treedt deze socioloog annex misdaadbestrijder in de voetsporen van zijn voorgangers. Met de precisie van een Zwitsers uurwerk zijn er sindsdien in vier jaar tijd vier albums verschenen met een constante, hoge kwaliteit. Van scenarist Denis Lapière hadden we niet anders verwacht. Het mag echter een verrassing heten dat de relatief onbekende Franse tekenaar Gilles Mezzomo zich in korte tijd heeft ontpopt tot een topper in het genre.

Matt Groening (spreek uit: Graining op z'n Amerikaans, oftewel Greening in het Nederlands) is bekend als de schepper van de populaire animatieserie The Simpsons. Deze animatieserie zorgde ervoor dat tekenfilms eindelijk weer door volwassenen werden bekeken. Zonder gêne, dus. Er zijn genoeg volwassenen die tekenfilms kijken, maar zij vormen vaak een uitzonderingsgroep. De laatste tijd is er een groeiend aantal 'cartoons' die juist voor volwassenen zijn bedoeld. Denk aan Duckman, Dr. Katz, King of the hill, South Park en nu dus ook Futurama.

De Duck-tekenaars Don Rosa, William van Horn en Marco Rota danken hun bekendheid aan het feit dat ze strips tekenen èn schrijven met een geheel eigen, persoonlijke stijl. Er zijn echter ook Duck-tekenaars die in betrekkelijke anonimiteit een belangrijke bijdrage leveren aan het gezicht van Donald Duck in de jaren negentig. De twee belangrijkste zijn Daniel Branca en Vicar (pseudoniem voor Victor Arriagada Rios).