De Stripschapprijs 1996 is voor Hanco Kolk. En hij is in zijn nopjes. Zijn eerste reactie: 'Erg blij en trots. Jury bedankt!' Geheel onverwacht is de toekenning niet - Kolk werd in de afgelopen jaren herhaaldelijk genoemd als kanshebber - maar desalniettemin was hij toch verrast. 'Ik wist wel dat het er een keer zat aan te komen, maar de timing was prima. Ik was net koud een dag terug van vakantie, toen ik een telefoontje kreeg dat ik de Stripschapprijs had gewonnen. Op dat moment had ik het niet verwacht. Ik wist ook niet precies wat ik me erbij moest voorstellen, maar nu het bekend is geworden, is het echt gekkenhuis. Ik word van alle kanten gefeliciteerd, en er is volop media-aandacht. Nee, ik mag niet mopperen'. Stripschrift sprak al eerder met Hanco Kolk. Hieronder volgt het verslag van het gesprek dat plaatsvond tijdens de begin juni gehouden Stripdagen Haarlem.

Tekenfilms voor de televisie, al of niet gesponsord door speelgoedfabrikanten, lijken voornamelijk te zijn gemaakt voor kinderen die in het weekeind een oppas nodig hebben. Of het zijn tekenfilms die door een kleine schare fanatieke fans de hemel worden ingeprezen, zoals bij The Ren & Stimpy Show en Animaniacs. Vandaag de dag is het haast ondenkbaar dat tussen de tv-spelletjes, de soaps en het acht-uurjournaal ineens een tekenfilm voor een breed publiek te zien zou zijn. Eén van de weinige series die op prime time uitgezonden werd en bedoeld was voor jong en oud, was The Flintstones van het succesvolle tekenfilmduo Joe Barbera en William Hanna. Nu, zo'n 35 jaar later, is de serie nog steeds populair: herhalingen van de in totaal 166 afleveringen zijn nog steeds wereldwijd te zien op allerlei televisiestations.

Op zijn identiteitskaart staat: Jean-Paul van den Broeck, geboren in 1943, Leuven. De tweede helft van zijn voornaam heeft hij te danken aan Pater Paul, de Dendermondse versie van het Heilig Paterke. 'Grootmoeder had acht kinderen, en één van die gastjes was, na een valpartij, in coma geraakt. Grootmoeder trok naar Dendermonde, naar Pater Paul, om te bidden voor beterschap. En het ventje is blijven leven. Sindsdien is Pater Paul onze familiegod. Als er iets scheelde zou Pater Paul er wel voor zorgen. Omdat ik het eerste kleinkind was, hebben ze mij, voor een deel, naar die pater genoemd.' Van Jean-Paul naar Jean-Pol is een kleine stap en met dat pseudoniem is deze nu 53-jarige striptekenaar in Vlaanderen een heel klein beetje onsterfelijk.

Als je de oprijlaan van de studio waar Suske en Wiske wordt gemaakt oploopt, is het eerste dat je ziet de oude woning van Willy Vandersteen. Het is een grote villa. Daarnaast staat een veel kleiner gebouwtje. Daar werken Paul Geerts en zijn medewerkers aan nieuwe avonturen van Suske en Wiske. Wie er binnenkomt zal merken dat de geest van Vandersteen er nog steeds rondwaart. Niet alleen doordat er nog enkele van zijn meubels staan en alles in het teken staat van zijn creaties, maar ook omdat stripmaker Geerts tijdens het gesprek regelmatig refereert naar talent, creativiteit en vriendschap van Vandersteen. Desalniettemin heeft Geerts al meer verhalen van Suske en Wiske getekend dan zijn voorganger, en is hij één van de weinige auteurs die zich bij elke pennenstreek verzekerd weet van een miljoenenpubliek.

Hoe is het met Fred Julsing, schepper van Ukkie, Professor Ich en vele andere figuren? Vier jaar geleden hadden Donald Duck, Sjosji en Margriet ineens geen belangstelling meer voor zijn werk. Een jaar daarna was hij een overlevende van de vliegramp in Faro. Sindsdien is er weinig van hem vernomen. De hoogste tijd dus om hem op te zoeken en te vragen naar de dingen die in het verleden zijn gebeurd, zijn huidige leven en bezigheden en plannen voor de toekomst.

Sinds een paar maanden staat in Bergen op Zoom een gedenkteken ter ere van A.M. de Jong. De Jong was niet alleen de schrijver van veelgelezen romans, waaronder de Merijntje Gijzen-cyclus, maar hij maakte ook de teksten voor de strip Bulletje en Boonestaak. Deze eerste Nederlandse dagstrip was mateloos populair in de jaren twintig en dertig en beleefde vele herdrukken. De Jong stelde in Bulletje en Boonestaak diverse maatschappelijke problemen aan de kaak, zoals rassenwaan, de uitwassen van het kapitalisme en de slechte positie van de vrouw. Het waren stuk voor stuk items van de socialistische beweging. Dit politiek-sociaal engagement van De Jong is in zijn gehele oeuvre terug te vinden.

Guido van Driel (1962) is van vele markten thuis. Hij illustreert, schildert, en maakt strips. Met zijn debuut Vis aan de wand won hij in 1995 de Stripschapprijs voor het beste oorspronkelijk Nederlandse album. In mei verscheen Van Driels tweede album Meneer Servelaat neemt vakantie. 'Misschien zou ik van mijn schilderijen kunnen leven. Van uitsluitend strips maken zeker niet. Strips worden in Nederland als iets marginaals gezien, dit land kent geen stripcultuur.'

Op de stand van uitgeverij Arboris zaten ze er nog wat onwennig bij. 'Het is wel raar. We zijn volslagen onbekend en toch mogen we op de beurs zitten en zijn er veel mensen die op ons af komen'. Deze woorden zijn opgetekend uit de monden van Luc van Peborgh en Ken Broeders. Ze kregen al deze aandacht van het stripminnend publiek tijdens de Stripdagen '95 in Breda naar aanleiding van hun opvallende debuut Tyndall. Vlak voor de Stripdagen was het eerste deel - De reis naar het noorden - verschenen.

Klaus Janson. Geen naam die boekdelen spreekt, maar wel degelijk een toonaangevend Amerikaans inkter. Zonder hem had één van de meest vernieuwende comics van de jaren '80 er compleet anders uitgezien: De terugkeer van de Dark Knight, het magnum opus van Frank Miller. Tweede-vioolspeler Janson ontpopt zich tegenwoordig als tekenaar, colorist èn scenarist.

Toy Story is de nieuwste mijlpaal op het gebied van animatie: het is 's werelds eerste volledig door de computer gemaakte avondvullende animatiefilm. Deze elektronische marionettenfilm kwam in de Verenigde Staten in de bioscoop, precies honderd jaar na de geboorte van het medium film in 1895. Toy Story is voortgekomen uit de samenwerking tussen The Walt Disney Company en Pixar Animation Studios uit Point Richmond, Californië, het toonaangevende bedrijf voor computeranimatie. Pixar werd opgericht in 1979 en was vroeger een onderdeel van de computerafdeling van Lucasfilm Ltd. Het bedrijf telt nu zo'n 150 medewerkers.

In juni 1960 ontmoette ik Marten Toonder voor het eerst. Ik was zeventien en had na een desastreuze carrière van drie jaar HBS de bekende dertien ongelukken en elf van de twaalf ambachten al achter de rug. Aan Marten Toonder was het mij 't dozijn vol te laten maken. Ik had hem een pakje strips gestuurd, voor het merendeel imitaties van zijn Koning Hollewijn, die ik in die tijd erg bewonderde. Kennelijk zag hij er iets meer in dan alleen maar nabootsing, want ik werd uitgenodigd voor een gesprek op de Studio's in Amsterdam. De sensatie die ik voelde toen ik tegenover de man zat, die via de strips die hij zelf maakte en die van anderen, die hij onder het label 'co. Marten Toonder Studio's' de wereld in zond, mijn leven al in hoge mate beïnvloed had, had alleen nog groter kunnen zijn als ik tegenover heer Bommel of Tom Poes zelf gezeten had.

Marten Toonder woont al sinds 1965 in Ierland. Lang voordat hij verhuisde naar het land dat sprekend lijkt op de ensceneringen in de Bommel- en Tom Poes-verhalen, woonde hij met echtgenote Phiny Dick in Amsterdam. De Amsterdamse periode begon in 1940, na de inval van de Duitsers. Toonder was 28 jaar en net verhuisd uit Leiden.

Er zijn bepaalde dingen waar je het niet over hebt, als zoon van de vader. Ze horen thuis in het privéleven, en daar heeft niemand iets mee te maken. Zo heb ik dat tenminste altijd opgevat; en daarom heb ik er nooit over gesproken - niet tijdens m'n lezingen of bij andere gelegenheden, zelfs niet met m'n familieleden, niet eens met Marten.

Phiny Dick - de in 1990 overleden vrouw van Marten Toonder - behoort tot de minder bekende pioniers op stripgebied in Nederland. Haar naam wordt daarentegen vaker in verband gebracht met kinderboeken, maar zowel voor wat betreft haar bekendste strip: Olle Kapoen, als haar bekendste boeken: de Miezelientje-reeks is er sprake van nostalgie. De jongere generaties zullen ongetwijfeld nog nooit van haar hebben gehoord. Het navolgende interview werd afgenomen in 1988 en wordt hier voor het eerst gepubliceerd.

Een architectuurhistoricus laat zijn brein maar wat graag los op een kasteel. Loevestein of Muiderslot spreken niet alleen tot de verbeelding, maar zijn belangrijke sporen uit onze cultuurgeschiedenis. Het zijn de hoogstandjes uit onze cultuur. In de beeldvorming zijn kastelen fraaie en stoere behuizingen van historisch theater waarin het rollenpatroon nog simpel was: stoere mannen en lieftallige vrouwen, decadente troubadours en smerig volk. Een kasteel roept allerlei contrasten op van een maatschappij die voltooid verleden tijd is.