Recensies

Peter van Straaten, nu waarschijnlijk Nederlands bekendste cartoonist, is Het Parool, de krant waarin hij op 23-jarige leeftijd debuteerde als rechtbanktekenaar, altijd trouw gebleven. Hoewel hij later zijn werkterrein ook buiten die krant sterk verbreed heeft, onder meer als auteur van Agnes en illustrator van De literaire wereld in Vrij Nederland en meer recentelijk op posters van de NS, is Het Parool nog altijd Van Straatens belangrijkste spreekbuis. Pas in 1965, toen hij al zeven jaar illustraties voor de krant maakte, werd zijn eerste cartoon er gepubliceerd. Er zouden er vele volgen, eerst nog wekelijks, maar vanaf 1970 iedere dag. In 1987, toen Van Straaten besloot een eind te maken aan de eeuwige twistjes tussen Vader & Zoon, zette hij een nieuwe serie op: Het dagelijks leven. Deze serie groeide in de loop der jaren uit tot de getekende evenknie van Simon Carmiggelts 'cursiefjes': rake schetsen van alle daagse situaties, iets overdreven, maar o zo herkenbaar. Maar er is ook een belangrijk verschil. Waar het Carmiggelt (die lange tijd samenwerkte met Van Straaten) juist te doen was om die herkenning, gaat de spot van Van Straaten verder. De tekenaar lijkt geen sympathie met z'n personages te voelen, alleen medelijden, en zet zijn creaties dan ook vaak ongegeneerd te kakken. Dat maakt het er voor de lezer overigens wel vermakelijker op, temeer daar de lezer in de cartoons van Van Straaten zelden zichzelf herkent, of liever gezegd: wil herkennen. Van Straaten steekt zijn publiek op die manier dikwijls een hart onder de riem: 'kijk eens wat een maffe types er allemaal rondlopen, dan val ik nog wel mee'. Het is een grappig effect: iedereen kent de mensen die Van Straatens cartoons bevolken (zeker diegenen die in Amsterdam wonen): de buurman, een collega, dat-leuke-meisje-van-drie-deuren-verderop, maar Van Straaten geeft niemand het gevoel z?lf op de hak genomen te worden. Uit de grote stapel cartoons die sinds 1987 van Het dagelijks leven verschenen zijn (en nog steeds verschijnen) heeft de 25-jarige uitgeverij De Harmonie onlangs een voorbeeldige selectie samengesteld van duizend-en-een stuks, 250 pagina's lang vier per pagina, plus nog eentje op de cover. Ook de prijs is met nog geen 3,5 cent per cartoon voorbeeldig te noemen. Maar de overvloed aan grappen betekent wel dat met mate doseren geboden is: wie het aandurft het boek in ??n keer uit te lezen zal er niet alleen een beetje flauw van worden, maar zal bovendien opvallen dat sommige grappen er twee keer in staan of gewoon heel erg op elkaar lijken. Het zij zowel de tekenaar als de uitgever vergeven. Een mooi boek, een begenadigd tekenaar ?n humorist als Van Straaten waardig.