Met Het testament van Cromwell Stone sluit de in Frankrijk wonende Duitser Andreas Martens een trilogie af waar hij bijna vijfentwintig jaar aan heeft gewerkt. Het Cromwell Stone-drieluik staat bij uitstek symbool voor zijn oeuvre: complexe mysteries waarin bovennatuurlijke elementen nadrukkelijk een rol spelen. Andreas is een eigenzinnig stripmaker (Rork, Arq, Capricornus) die het lezers niet makkelijk maakt. Zij voelen zich soms als een cryptoloog die op zoek is naar de sleutel om een geheimschrift te kraken. Maar wie zich zijn (beeld)taal eigen kan maken, krijgt toegang tot een bijzondere wereld waarin keer op keer nieuwe ontdekkingen gedaan kunnen worden. In 1982 publiceerde Andreas Cromwell Stone, het eerste deel van zijn striptriptiek. Het vertelt het verhaal van twaalf passagiers op een schip die tijdens een muiterij overboord worden gezet. Het dozijn wordt gered, maar een van hen heeft kans gezien een belangrijke sleutel van het schip mee te nemen die toegang geeft tot een andere, goddelijke wereld. Het gezelschap houdt daarna ieder jaar een reünie, maar er verdwijnt steeds een persoon. Uiteindelijk blijken bovenaardse wezens jacht te maken op de sleutel. Ze weten niet wie deze in bezit heeft en elimineren daarom steeds een overlevende. Ruim tien jaar later in 1994 komt Andreas met het tweede deel: De terugkeer van Cromwell Stone. Hierin gaat de strijd om de sleutel verder, eindigend in een verwoestende climax die Cromwell niet overleeft. In `Het testament van Cromwell Stone, dat Andreas in 2004 afrondde, speelt Mariene Parthington de hoofdrol. Zij brengt een geheimzinnig kistje, dat ze van Cromwell vlak voor zijn dood heeft gekregen, op zijn verzoek naar Schotland. Het opent de poort van het heelal om de schepper, die gevangen zit op aarde, zijn weg naar het oneindige te kunnen laten vervolgen. Het tekenwerk is in het derde deel opnieuw indrukwekkend. Waar Andreas in het eerste deel kiest voor een sobere, beklemmende lijn, en in het tweede voor een gedetailleerde en bombastische aanpak die doet denken aan negentiende-eeuwse zwart/wit-gravures, hanteert hij in het afsluitende stuk een lichtere aanpak, met meer wit- en grijstinten en minder zwart. Kennelijk om de op handen zijnde goddelijke bevrijding aan te kondigen. Onnavolgbaar blijven zijn sterk wisselende pagina-indelingen en gevarieerd kadergebruik. Het testament van Cromwell Stone is onleesbaar zonder de voorgaande delen te lezen. Pas dan is het mogelijk om dwarsverbanden te leggen en te doorzien, en Andreas' stripcode te ontcijferen. Jammer dus dat het eerste boek uitverkocht is. Het verscheen in 1993 op groot formaat in de K2-reeks van uitgeverij Sherpa. Het tweede deel is net als het derde uitgebracht in harde kaft met een grijze stofomslag. Hopelijk brengt Sherpa op korte termijn een herdruk uit van deel 1, maar dan in de uitvoering zoals we die van deel 2 en 3 kennen. Dan is deze meesterlijke trilogie helemaal af.