Recensies

Stripmaker, kunstenaar of beide?

Uitgave

Er is altijd discussie geweest over het werk van Tobias Schalken, en dat zal met Eldorado niet anders zijn. Is hij kunstenaar of stripmaker, kan je het allebei zijn? Hijzelf doet in ieder geval geen enkele moeite om te kiezen: Eldorado heeft een waarachtige, artistieke uitstraling. Hoe dan ook, er is veel te ontdekken en genieten in de eclectische striproman, die dit jaar ook in het Frans verschijnt. Schalken tast in zijn nieuwe werk Eldorado de grenzen van het beeldverhaal af. Hij combineert strips met olieverfschilderijen en tekeningen en presenteert het als een intuïtieve grafische roman. De aandachtige lezer voelt dat er iets gebeurt tussen tekst en beeld, tussen schilderijen en strips. Met zijn strips bewijst Schalken over een unieke, veelzijdige vertelstem te beschikken. Zijn naturelle dialogen hebben een heel scherpe timing. Als hij voor het vertellersperspectief kiest, lopen tekst en plaatjes vaak uit de maat, zonder dat het wringt of stoort. Het is een poëtische aanpak die heel goed werkt, bij voorbeeld in het verhaal Dertien. Daarin vertelt iemand over een tienerfuif in een garage zonder dat we de betrokkenen in beeld zien. De verlaten taferelen wekken de illusie dat sindsdien niets meer is gebeurd, dat alles stil is blijven staan. Ook in De lichten van thuis wordt een herinnering uitgebeeld zonder dat de lezer erbij aanwezig is. Schalken kiest voor de aanblik van lege flatgebouwen. Het maakt het verhaal krachtiger: de tekst is neutraal geformuleerd, de illustraties geven het een beklemmende, passende lading. In Eldorado zoeken mensen naar een uitweg, een ideale toekomst of een manier om met het verleden om te gaan. In de geschilderde illustraties en tekeningen zitten genoeg aanknopingspunten die de losse delen van Eldorado met elkaar verbinden, maar toch is het iets dat de lezer zelf moet doen. En daar komt de artistieke component van Schalkens werk naar voren: sommige stripliefhebbers zullen het de taak van de verteller vinden en niet van de lezer zelf. Het is een essentiële stellingname die raakt aan de discussie over strip versus 'graphic novel', Molenaar versus Moebius, scherper gesteld: de traditionele belegenheid versus vage nieuwlichterij. In Eldorado gaat het om het verhaal, als relatie tussen beeld en tekst, voor zichzelf te laten spreken. Deze aanpak resulteert in een vorm van meerduidigheid: wat de ene lezer eruit haalt of erin leest, hoeft niet overeen te komen met de ervaringen van een ander. Zet tien mensen voor een schilderij en je krijgt evenveel verschillende verhalen, dat is het idee. Wat Eldorado bij elkaar houdt is een onderstroom, namelijk een constant aanwezige ontroering. Wie rustig de tijd neemt, houdt aan het lezen een melancholisch, broeierig gevoel over. Er wordt niet gelachen, maar gepiekerd. Essentiële levensvragen komen aan bod, maar zonder pasklare oplossingen, omdat die in het dagelijks leven ook niet zomaar voorhanden zijn. De twijfel blijft, Schalken zoekt naar manieren om de lezer aan het denken te zetten. Het is een perfecte manier om te zoeken naar grenzen en uitwegen: en ineens blijken de twijfelende personages op de lezer te lijken. Wie zich hiervoor openstelt, krijgt met Eldorado een unieke en bijzondere leeservaring.


SN



Eldorado

Tobias Schalken
Oogachtend 2018
hardcover met linnen rug
ISBN: 978-94-92672-04-9
Prijs: € 38,95
168 pagina's
kleur
Stripschrift 459

Op deze site worden cookies gebruikt, wilt u hiermee akkoord gaan?
Privacy en voorwaarden Accepteer Weiger