Recensies

De bekendste aanslag op Hitler

Uitgave

De aanslag op Hitler van 20 juli 1944 is in de populaire cultuur vooral bekend geworden dankzij de in 2008 uitgebrachte speelfilm Valkyrie met Tom Cruise als kolonel Claus Schenk Graaf Von Stauffenberg. Deze hooggeplaatste officier van de Wehrmacht wist, toen de oorlog al bijna vijf jaar over Europa raasde, een bom te plaatsen in het hoofdkwartier, de Wolfsschanze in Oost-Pruisen. De bom ontplofte nadat Von Stauffenberg het hoofdkwartier had weten te verlaten. De Fuhrer overleefde de aanslag echter. De kolonel keerde terug naar Berlijn maar tot een verdere uitvoering van de plannen van het Duitse verzet kwam het niet. De 36-jarige officier werd nog dezelfde dag gefusilleerd terwijl veel andere samenzweerders, veelal uit militaire kring, in showprocessen ter dood werden veroordeeld of gedwongen werden om zelfmoord te plegen. Voor de huidige Duitse samenleving vormt de herinnering aan deze en andere pogingen Hitler om het leven te brengen een bewijs dat niet alle landgenoten aan de kant van de nazi's stonden of initiatiefloos de ontwikkelingen afwachtten. De Gedenkstatte Deutscher Widerstand is dan ook een eerbetoon aan deze dissidenten. Met medewerking van dit herinneringscentrum heeft Niels Schröder recent een strip over de aanslag gemaakt: 20. Juli 1944. Biographie eines Tages (uitgeverij Be.bra - Berlin Brandenburg). De in 1970 geboren auteur - eerder maker van een grafische roman over de jazzlegende Coco Schumann - studeerde aan enkele kunstacademies en promoveerde op een studie over strips en animatiefilms tijdens de Tweede Wereldoorlog. In een rustig ogende, ietwat naief aandoende tekenstijl bouwt hij zijn verhaal merendeels chronologisch op. De presentatie oogt soepel hoewel er relatief veel tekst - in een nogal saaie standaardletter - is opgenomen in het verhaal. Het relaas voert de lezer stapsgewijs langs de voorbereidingen van de aanslag, de uitvoering en mislukking ervan evenals de ingrijpende persoonlijke gevolgen voor de betrokkenen. In de strip koppelt Schröder Von Stauffenbergs afkeer van het Hitler-regime aan zijn verwerping van de Duitse oorlogsmisdaden aan het Oostfront en de massamoord op Joden. Al geeft hij wel aan dat de graaf aanvankelijk positief stond tegenover het nationaalsocialisme. De gekozen weergave kan de indruk wekken dat de Jodenvervolging het belangrijkste motief was om de aanslag te plegen. Dat diverse bij de aanslag betrokken tegenstanders van Hitler en zijn regime enkele jaren eerder een rol hadden gespeeld in de Jodenvervolging blijft echter onderbelicht. Ook de doelen die de veelal adellijke samenzweerders van nationalistische snit voor ogen hadden voor de politieke en militaire toekomst van hun vaderland (een democratische rechtsstaat, vergelijkbaar met de latere Bondsrepubliek, lijkt onwaarschijnlijk) en voor het nog bezette Europa komen onvoldoende uit de verf. Net als de vermoedelijk grote impact van de dreigende militaire nederlaag op de motivatie van de betrokken samenzweerders. Met 20. Juli 1944 wordt opnieuw de aandacht gevestigd op de bekendste aanslag op Hitler. Maar onder de streep blijkt de strip vooral een beperkte biografie van Von Stauffenberg.


KR



20. Juli 1944 -
Biographie eines Tages

Niels Schröder
Be.bra 2019
softcover
ISBN: 978-3-89809-159-6
Prijs: € 18,00
144 pagina's
kleur
Stripschrift 460

Op deze site worden cookies gebruikt, wilt u hiermee akkoord gaan?
Privacy en voorwaarden Accepteer Weiger