Recensies

Daderperspectief krijgt plek in strip

Uitgave

Een felrood omslag met een intrigerende titel in kloeke zwarte letters en direct daaronder een adelaar met hakenkruis. Iets lager het Totenkopf-symbool en helemaal onderaan de SS-runen, die bij nader inzicht de revers van het bijbehorende militaire uniform moeten aangeven. Twee ogen maken duidelijk dat het hier gaat om een portret van een geheel door uiteenlopende insecten overwoekerde man. Hoofdpersoon in Insekten, het gezamenlijke werk van Regina Hofer en Leopold Maurer, twee Oostenrijkse stripauteurs, is de grootvader van Maurer, met wie ze gesprekken hadden over zijn herinneringen aan de duistere periode van het nationaalsocialisme. Die sprekende bron is aangevuld met eigen onderzoek van de auteurs. Het leidt tot een confrontatie met een pijnlijk verleden, dat wranger en dichterbij blijkt dan aanvankelijk verondersteld. Opa groeide op in Oostenrijk, werd lid van de Hitlerjugend en meldde zich in maart 1940 als vrijwilliger bij de Waffen SS. Hij doet mee aan de Duitse opmars in Frankrijk, verblijft ook een maand in Oost-Nederland, krijgt later zijn vuurdoop bij de inval in de Sovjetunie en maakt tegen het einde ook de geallieerde invasie in Normandië mee. 'Neben, vor und hinter mir sinds alle umgefallen... aber mir hat nichts passieren können.' Hij toont weinig terughoudendheid in wat het Duitse leger de Russen heeft aangedaan in wat werd aangeduid als de politiek van de verschroeide aarde. Dat hij onmiskenbaar dader was, dader uit overtuiging, een overtuiging die hij na het einde van de oorlog niet afwierp ('Ich werde immer eine Nazi bleiben'), blijkt ontegenzeggelijk. Toch blijft het enigszins gissen naar zijn eigen aandeel in verschillende oorlogsmisdaden begaan door de militaire eenheid waarvan hij deel uitmaakt, mede omdat het verhaal als aanvulling andere getuigenissen (identificeerbaar door een voetnoot) weergeeft. De afbakening van waar de kennis en betrokkenheid van de een ophoudt of overlapt met die van de ander is ongewis. De auteurs zijn er in geslaagd een wezenlijk intiem verhaal vanuit familiekring naar een breder publiek te tillen en zodoende het daderperspectief een plek te geven in het beeldverhaal. Maar de impressionistische vorm waarin het is gegoten, met teksten die niet zelden opgevoerd worden als illustraties, overtuigt niet altijd.


KR



Insekten

Regina Hofer; Leopold Maurer
Luftschacht Verlag 2019
softcover
ISBN: 978-3-903081-34-5
Prijs: € 23,00
240 pagina's
zwart/wit
Stripschrift 464

Op deze site worden cookies gebruikt, wilt u hiermee akkoord gaan?
Privacy en voorwaarden Accepteer Weiger