Recensies

Geïsoleerde weergave van een Duitse verzetsgeschiedenis

Uitgave

Op 9 mei 2021 werd in Duitsland de honderdste geboortedag herdacht van Sophie Scholl, die op 21-jarige leeftijd ter dood werd veroordeeld wegens haar betrokkenheid bij 'Die Weisse Rose', een verzetsgroep die pamfletten verspreidde tegen het nationaalsocialistische regime. Het vormde de aanleiding om de herinnering aan Scholl en haar vrienden nieuw leven in te blazen door de lancering van een Instagram-account. Dat was zeker niet de eerste keer dat deze geschiedenis werd gevisualiseerd. In 2005 was de film Sophie Scholl - Die letzten Tage uitgebracht en ook stripmakers lieten zich vervolgens niet onbetuigd. In 2014 bracht Casterman in de reeks Femmes en Resistance (in het Nederlands verschenen als Oorlogsvrouwen) een stripverhaal uit over Sophie Scholl, getekend door Marc Veber. Een jaar later volgde een Duitse 'Comic-Biografie' van Heiner Lünstedt en Ingrid Sabisch.
Voor een Engelstalig publiek heeft de Italiaanse kunstenaar Andrea Grosso Ciponte, die enkele jaren geleden een grafische roman over Luther maakte, zich nu eveneens op dit thema gestort. Hij concentreert zich op de periode mei 1942 tot juli 1943. Hij richt zich niet uitsluitend op Sophie Scholl maar gunt de lezers ook een blik op haar broer Hans en op hun verzetskameraden Christoph Probst en Alexander Schmorell. Het verhaal toont het verspreiden van hun pamfletten waarin ze hun landgenoten oproepen in verzet te komen, en dan vooral op de universiteit in München waar Sophie studeerde, en belicht ook de onderlinge discussies tussen de jonge mensen die vanuit hun democratische opvattingen afstand nemen van het regime waar Duitsland al bijna een decennium onder gebukt gaat. Daarbij beroepen ze zich op eerdere Duitse cultuurdragers als Heinrich Heine, Gottfried Keller en Goethe.
Hoe hun aversie van Hitler en zijn navolger zich precies ontwikkeld heeft in de loop der tijd blijft enigszins gissen. Grosso Ciponte laat hier en daar het een en ander doorschemeren – vader Scholl gold eveneens als een tegenstander van de nazi’s – maar de lezer krijgt betrekkelijk weinig grip op de voorgeschiedenis. Het accent ligt op de uiteindelijke acties, resulterend in zes pamfletten die integraal zijn opgenomen als bijlage in het boek, en op de arrestatie door de Gestapo en de genadeloze berechting van de hoofdpersonen. De vertelling is sober en afwisselend, met oog voor detail: de families van de geëxecuteerden ontvingen een rekening van 600 mark voor de onthoofding door de guillotine. De tekeningen tonen een combinatie van realisme en impressionisme in stemmige kleuren, ze ogen meer dan eens als foto’s die door de computer zijn bewerkt. Het is vakkundig gedaan maar wekt niettemin een afstandelijke indruk.
In de zomer van 1943, als Hans en Sophie Scholl al zijn vermoord door het meedogenloze staatsapparaat, verspreidt de Britse luchtmacht het gedachtegoed van Die Weisse Rose door op grote schaal vlugschriften af te werpen boven Duitse steden waarin geciteerd wordt uit het zesde en laatste pamflet. Het bereik van hun eerdere oproep werd daarmee enorm vergroot. Maar of hun boodschap effect had op de inwoners, blijft de vraag, al wordt die kwestie niet opgeworpen in dit historische beeldverhaal. Dat versterkt de indruk van een enigszins geïsoleerde weergave van deze Duitse verzetsgeschiedenis.


KR



Freiheit! -
The White Rose graphic novel

Andrea Grosso Ciponte
Plough Publishing House 2021
harde kaft
ISBN: 978-08-748-6344-4
Prijs: € 16,99
112 pagina's
kleur
Stripschrift 471

Op deze site worden cookies gebruikt, wilt u hiermee akkoord gaan?
Privacy en voorwaarden Accepteer Weiger