De Fransman Xavier Coste verstripte George Orwells 1984. Het boek krijgt als promo mee, dat het album ook over de achter ons liggende (?) pandemie ging. En inderdaad, critici van de vergaande maatregelen (mondkapjes, qr-codes, vaccinaties) wezen op Big Brother, de term die Orwell muntte voor een overheid die alles van je weet, en met je doet.
Maar eerst over de klassieker van George Orwell (óók van Animal farm). Het is een dystopie, een roman met een inktzwart toekomstbeeld. Orwell voltooide het in 1948, draaide de laatste twee cijfers om en voilà… de toekomst is dáár! Het verhaal speelt in Londen, dat wordt geregeerd door een Stalinistische regering, die met ‘telescreens’ haar inwoners knecht. Onze antiheld heet Winston Smith, hij heeft een baantje op het ministerie van Waarheid. Hij wil wel in opstand komen maar hoe? Met vriendin Julia, die soms stiekem haar kuisheidsgordel weggooit, sluit hij zich aan bij een verzetsgroep, maar dat blijkt doorgestoken kaart: ze worden gearresteerd en gehersenspoeld.
Coste, die we kennen van zijn album over Egon Schiele (Leven en sterven) en de one-shot Op drift, neemt de tijd om deze driehonderd pagina’s tellende roman te tekenen: 236 bladzijden. Het album is prachtig uitgevoerd, vierkant met veel zwart en steeds één steunkleur: rood, bordeaux, geel en grijs. De tekeningen zijn schetsmatig, met veel contouren. Het duurt wel even, voordat je je met Winston kunt vereenzelvigen. Coste blijft dicht bij het origineel, citeert de belangrijke slogans: oorlog is vrede, vrijheid is slavernij en onwetendheid is kracht (hier moet gemeld worden, dat ‘onze’ Ferdinand Bordewijk in 1931 al een soortgelijk visioen opschreef, Blokken getiteld, door Viktor Hachmann fraai verstript).
Ik schrijf deze regels op 6 maart: er is oorlog, die als jij dit leest, God betere het, voorbij is. In Rusland zijn de woorden ‘oorlog’ en ‘invasie’ nu net bij wet verboden en is de pers gebreideld. Newspeak noemt Orwell dat. Coste laat mooi zien, wat Winstons werk is: altijd het verleden aanpassen aan de jongste inzichten, dus absolute waarheden, van het regime. En zo is deze 1984 actueler dan dat Coste en de uitgevers konden dromen…