Recensies

In 1995 letterde Peter Pontiac (pseudoniem van Peter Pollmann) het tweede deel van de Nederlandse vertaling van Art Spiegelmans Maus. Schrijvend aan het door de Tweede Wereldoorlog getekende levensverhaal van Spiegelman senior, kwam bij hem het sterke verlangen op het verhaal van zijn eigen vader te vertellen. Ook in dit leven speelt de oorlog een prominente rol. Will Eisner had Pontiac al aangespoord. 'Please keep going. Do a graphic novel too... I need company. It's too lonely out there,' schreef deze Amerikaan ooit op de achterkant van een pakje sigaretten. Het resultaat is nu verschenen, maar kan het zich meten met de meesterwerken van deze twee Amerikaanse stripgiganten? Tekentechnisch doorstaat Pontiac deze vergelijking met gemak. De man ontving de Stripschapprijs niet voor niets en dat blijkt ook weer in Kraut. Pontiac heeft in dit boek niet gekozen voor de stripvorm, maar voor een rijk geïllustreerde persoonlijke brief. Dat heeft hem een vrijheid gegeven die hij maximaal benut. Pontiac speelt met perspectief, maakt geraffineerde composities en tekent uiterst beheerst voorstellingen, waarvan het soms bijna onvoorstelbaar is dat er überhaupt een tekenaar is die ze met zijn pen weet te vangen. Dit maakt Kraut tot een minstens even groot kijkfeest als Maus of A Contract with God. Verhaaltechnisch doorstaat Pontiac de vergelijking ook. Het verhaal van Joop Pollmann is boeiend. Als gedreven jongmens koos hij voor de idealen van de Duitse bezetter en vertrok hij als journalist naar het Oostfront. Na de oorlog verliep de aanpassing aan het nieuwe politieke klimaat uiterst moeizaam en misschien is dat de reden dat vader Pollmann in 1978 spoorloos verdween op Curaçao. Zoon Peter zit met talloze vragen die hij kernachtig samenvat tot 'Waarom vermist? & Waarom fascist?'. In Kraut ziet de lezer hem worstelen om het levensverhaal van zijn vader te reconstrueren en om enige zekerheid te krijgen. Een prachtverhaal dus. Maar Kraut wordt tekort gedaan als alleen naar de technische kwaliteiten wordt gekeken. Naast het verhaal en naast de prachtige tekeningen is er nog iets dat dit boek tot enorme hoogte verheft: oprechte emotie. Pontiac wordt in dit boek persoonlijker dan hij in de hele Pontiac Review-reeks is geweest en stelt zich bijzonder kwetsbaar op. Zijn betrokkenheid met het onderwerp is merkbaar op iedere pagina en daardoor is Kraut een boek geworden dat meer overtuigt dan menig ander vakkundig gemaakt boek. Hij schrijft: 'Moet ik jou op je knieën zien, voordat ik kan zeggen dat ik van je houd, je mis? (...) Het voelt haast onfatsoenlijk om van een vader te houden met fascistische denkbeelden.' Uit zulke zinnen blijkt dat Kraut een van de zeldzame boeken is in stripland die echt over iets gaan. Dat is de belangrijkste reden dat de vergelijking met het werk van Eisner en Spiegelman meer dan terecht is. Pontiac heeft een meesterwerk gemaakt.