Recensies

'Sex in the City' in Mansjoerije

Uitgave

De Japanse Tomoko staat rustig een sigaretje te roken naast de stilstaande trein als er een ontploffing plaatsvindt. Direct zitten we met De nieuwe hemel, de nieuwe grafische roman van Mark Hendriks, midden in de Japans-Chinese geschiedenis. Het is 18 september 1931 en we zijn getuige van het Mukden-incident. Het is het begin van een Sex in the City-verhaal tegen de achtergrond van een oude oorlog. De Japanners gaven Chinese bandieten de schuld van de aanslag op de spoorrails en bezetten Mantsjoerije militair. Het is geen onlogische stap, want er zit dan al het nodige Japanse bloed in de grond in Zuid-China. Ergens ligt ook nog een been van een oom van mij, zegt Sumiko. Op uitnodiging van de spoorwegmaatschappij schrijft ze een dagelijks krantenfeuilleton over haar reis door Mantsjoerije. Ze reist samen met haar vriendin Tomoko, lerares en weduwe met een kind thuis in Korea. Makiko, een vriendin en oorlogsweduwe maakt hen wegwijs in het hun onbekende land. Voor de drie vriendinnen is het verblijf in het oorlogsgebied een vakantie.
Het decor dat Hendriks kiest is belangrijk in de Japanse geschiedenis. In 1904 breekt de Russisch-Japanse oorlog uit, die wordt uitgevochten met het tsaristische leger van Rusland op een door China vergeten deel van het continent. Voor het eerst verslaat een Aziatisch leger een blanke krijgsmacht. De wereld siddert. De Japanners blijven en moderniseren het land: er komt een spoorweg, grote infrastructurele projecten en Japanse winkels. Makiko en haar vriendinnen vinden het prima dat de Chinezen eindelijk wat beschaving wordt bijgebracht. Misschien worden ze dan wat minder asociaal en gaan ze zich zelfs wassen. Shintotempels zullen voor hen te hoog gegrepen zijn. Maar een beetje cultuur en goed eten kan die sojaboneneters nooit kwaad doen.
Hendriks tekent filmisch. De figuren zijn realistisch afgebeeld, het landschap is vlekkerig. Naast een enkele scherpe zwarte lijn zijn er veel licht-, donker- en donkerdonkergrijze tot bijna zwarte vlakken. Hendriks gunt zich niet de tijd om plaatjes mooi te maken. Het verhaal moet verder. Dat krijgt vaart door scherp afgesneden plaatjes uit verschillende gezichtshoeken, en halve totalen. Het boek telt bijna 300 pagina's verdeeld over hoofdstukken met doodsaaie titels als 'Een dagje rust' en 'De sojaboon, een wonderlijk ding'. Het verhaal zelf sleept zich voort, maar is allesbehalve saai.
De oorlog en bezetting zijn voor Hendriks een dankbaar decor voor de 'Sex in the Country'-soap van de drie vriendinnen. Vervreemdend is hun laattwintigste-eeuwse taalgebruik. Sumiko schrijft geforceerd bloemrijk maar als haar mond open gaat hoor je een soapie. Tegen iemand die vertelt dat hij een beroemde schrijfster heeft ontmoet, zegt ze: 'Geweldig. Wat had ze aan?'. Toppunt van vervreemding is een Japanse kolonel die over de komende veldslag zegt 'er zin an' te hebben. Af en toe nemen de drie vriendinnen samen een bad of drinken ze een cocktail, maar ze gaan vooral hun eigen gang.
Hendriks tekent het leven door de ogen van de bezetter. Hij steekt de draak met andere interpretaties van het Mukden-incident. Ook Hergé moet het ontgelden. Op diverse plaatjes duiken spottende verwijzingen naar Kuifje en De Blauwe Lotus op. Zo lijkt het of Kuifje de bandiet was die de spoorrails opblies.
Aan het eind van het boek zitten de vrouwen een jaar later aan het strand. Tomoko, Kong en Sumiko zijn dan al lang weer thuis, in Korea. Het avontuur in Mantsjoerije is ver weg, net als de oorlog. 'Burp', boert de baby met vele Japanse vaders van Tomoko op het laatste plaatje.


EvdH



De nieuwe hemel

Mark Hendriks
Oog & Blik 2006
softcover
ISBN: 90-5492-179-X
Prijs: € 19,95
288 pagina's
zwart/wit
Stripschrift 380

Op deze site worden cookies gebruikt, wilt u hiermee akkoord gaan?
Privacy en voorwaarden Accepteer Weiger