Recensies

Jacques Tardi heeft weinig op met het grootkapitaal. Begin jaren zeventig maakte hij al samen met scenarist Pierre Christin het album Gerommel in de Rouergue, een eigentijds sprookje waarin bosbewoners strijden tegen de plannen van een multinational om een mijn te heropenen. Dit jaar is er van deze coryfee in stripland op scenario van de Franse romanschrijver Daniel Pennac een nieuwe hedendaagse vertelling uitgekomen onder de titel De verloedering. Het is een venijnige satire over de steeds verder oprukkende mondialisering van de economie en de negatieve gevolgen ervan voor de samenleving. Directies - met als slippendrager de in het verhaal opgevoerde human resource manager (het vroegere hoofd personeelszaken) - halen ondanks de huidige hoogconjunctuur regelmatig de bezem door hun ondernemingen. Fusies en ontslagrondes zijn volgens hen nodig om internationaal te kunnen blijven concurreren en de kostenstructuur in de hand te houden. In De verloedering vinden we zo'n weggesaneerd slachtoffer terug in een Parijse dierentuin. Hij heeft zich als 'werkloze homo sapiens' opgesloten in een kooi. Dat leidt al snel tot een groot mediacircus, vooral omdat de onbekende werkloze via een camera in zijn hok op alle tv-zenders live te zien is: een deprimerende versie van Big Brother als het ware. Op een gegeven moment is de man verdwenen en wordt hij opgeknoopt teruggevonden in een nabijgelegen parkprieel. Rechercheur Justin gaat op onderzoek uit. Maar bij deze agent slaat de verloedering niet alleen toe op relationeel vlak - hij onderhoudt voornamelijk per mobiele telefoon een zieltogende relatie met Lili, de dierenarts van de zoo - ook in zijn werk ontspoort hij. Dat levert een bizarre opknoping op, waarbij net zoals bij Gerommel in de Rouergue het 'eind goed, al goed'-sprookjes-gezegde van toepassing is. Daniel Pennac is in Frankrijk vooral bekend als schrijver van detectives, zo blijkt uit het nawoord. Tardi, die vaker samenwerkte met makers van policiers kende Pennac al van een aantal illustratieopdrachten. Ze filosofeerden wel eens over een gezamenlijk stripproject, maar concrete resultaten bleven tot voor kort uit. Dit veranderde toen de schrijver op het idee van De verloedering kwam na het ontslag van zijn vrouw. De samenwerking heeft uiteindelijk geleid tot een bijzonder geslaagde hekelstrip met een ijzersterk en fris scenario. Tardi weet daarbij een sfeervol beeld van het hedendaags Parijs op te roepen, waarin weer tal van eigenaardige personages de revue passeren. Aardige bijkomstigheid is dat Loustal verantwoordelijk is geweest voor de inkleuring van de schilderijen van Hélas, een van de karakters uit het verhaal. Als dank is hij als figurant in De verloedering opgevoerd (zie pagina 54), net als een aantal andere vrienden van de beide auteurs. De verloedering is stukken beter te volgen dan de laatste, aan slijtage onderhevige episoden van Tardi's beroemdste geesteskind Isabelle Avondrood. Hopelijk brengt dit hem op het idee om weer van Pennacs diensten gebruik te maken bij het scheppen van een nieuw avontuur van Isabelle. In Nederland brengt uitgeverij Casterman normaliter de albums van Tardi uit. De verloedering oogt ook als een Casterman-boek, maar het is een combineerde uitgave van Oog & Blik en De Harmonie. Volgens zegsman Mat Schifferstein heeft dit te maken met de ontevredenheid van Franse stripmakers over de uitgavepolitiek van Casterman in Frankrijk die tegenwoordig veel op de massamarkt is gericht. Tardi heeft, net als een aantal van zijn Franse collega's, ervoor gekozen om voor dit album in zee te gaan met Futuropolis, een onderdeel van de literaire uitgever Gallimard. In het Nederlands taalgebied is het een duoproductie geworden, omdat Oog & Blik via Het Raadsel de stripmarkt bereikt en De Harmonie de boekhandels kan bedienen. Overigens meldt een woordvoerster van Casterman dat haar uitgeverij de banden met Tardi niet heeft verbroken. Begin 2001 zal de Nederlandse vertaling verschijnen van het nieuwe Nestor Burma-avontuur M'as-tu vu en cadavre?